Vaizler diyanetin hazırladığı hutbeleri okumak zorunda mı. Vaizler diyanetin hutbesi dışında hutbe verebilir mi?

Diyanet İşleri Başkanlığında çalışan bir vaiz, cuma hutbesinde diyanetin hutbesi dışında başka hutbe verebilir mi?

Bu soruya öncelikle Vaiz Nedir sorusunu cevaplayarak başlamak istiyoruz. Zira Vaizin tanımı, görev ve sorumlulukları bilindiğinde, diyanetin hutbesi dışında hutbe verip veremeyeceği daha net anlaşılacaktır. Vaiz: Diyanet İşleri Başkanlığı Görev ve Çalışma Yönetmeliği'nin 3. maddesine göre Din Görevlisi olarak tanımlanmıştır.

Yönetmeliğin 32. maddesindeki "Din Görevlileri" kısmında, baş vaiz, uzman vaiz ve vaizlerin ortak görevleri izah edilmekte olup, bu görevlerinden biri de şudur;
h) Gerektiğinde Başkanlıkça/Müftülükçe belirlenecek konularda hutbe ve/veya vaaz metni hazırlamak.

Ayrıca, yaptığımız araştırmalarda 2002 yıllarında yayımlanan Diyanet İşleri Başkanlığı Görev ve Çalışma Yönergesi'nin Hutbenin Hazırlanışı ve Okuyuşu başlıklı 119. maddesinin h) bendinde, "Hutbeler irticalen değil, yazılı bir metinden okunur." şeklinde bir düzenleme bulunmaktadır. İrticalen kelimesinin anlamı doğaçlamadır. Burada kast edilen husus, hutbenin doğaçlama bir şekilde verilmemesi gerektiği hazırlanan metinden okunması gerektiğidir. Yaptığımız araştırmalarda son yıllarda yayımlanan yönergelerde de bu konuya dair başka bilgilere ulaşamadık.

Sonuç Olarak: yönetmelikte vaizin hutbe metni hazırlama görevi olduğu açıktır. yönergede ise hutbenin metinden okunması gerektiği belirtilmekte olup; vaiz kendisi hutbe metni yazıp kendi hazırladığı hutbe metninden okuyarak hutbe verebilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus ise, vaizin hutbe metnini hazırlarken kafasına göre değil, diyanetin o hafta belirlediği konuya göre hazırlaması gerektiğidir. Zira yönetmelikte açıkça Başkanlıkça/Müftülükçe belirlenecek konularda hutbe metni hazırlayabileceği şeklinde bir konu sınırlaması getirilmiştir. Vaiz, Başkanlık veya Müftülükçe belirlenen konu kapsamında kalarak hutbe hazırlayıp, diyanetin hutbesi dışında kendi hazırladığı bu hutbe metnini okuyarak hutbe verebilir.